Wat is ontwikkelingstrauma?
Een ontwikkelingstrauma is een ingrijpende gebeurtenis of ervaring, waar je in je volwassen leven nog last van hebt. Andere benamingen voor ontwikkelingstrauma of kortweg trauma, zijn:
- nare kind-ervaringen
- hechtingstrauma
- jeugdtrauma
- vroegkinderlijk trauma
- complex trauma
Het gaat bij deze vorm van trauma om nare ervaringen die over een langere periode plaatsvonden, en waarin een kind nog volop in ontwikkeling is. Maar ook in de periode dat de hechting plaatsvindt. Hierdoor kan een kind zich minder goed ontwikkelen en zie je problemen ontstaan op latere leeftijd. Vandaar de naam “ontwikkelingstrauma”. Hierna kortweg “trauma” genoemd.
Hoe ontstaat een ontwikkelingstrauma?
Trauma ontstaat wanneer er nare gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Maar ook wanneer goede dingen niet zijn gebeurd. Dat is het geval wanneer je opvoeders niet in staat waren aan jouw emotionele behoeften te voldoen. Ze konden je niet de liefde, geborgenheid en veiligheid geven die je als kind nodig had om tot een emotioneel gezonde volwassene op te groeien. Er was sprake van:
- emotionele verwaarlozing
- verstoring van de hechting
- een chaotische jeugdomgeving
- een onveilige thuissituatie
Wanneer is een ervaring traumatisch?
Een ervaring is traumatisch wanneer deze overweldigend is, er sprake is van controleverlies, er intense emoties worden opgeroepen en er geen mogelijkheden waren om te vechten or weg te komen om veiligheid te vinden. Er is sprake van intense stress door onveiligheid, waardoor het autonome zenuwstelsel en het brein continu in een staat van paraatheid staan. Het brein wordt daardoor onveilig bedraad.
Het trauma zich vast in je lijf en in je limbische systeem van je brein. Je brein is hyper sensitief geworden voor gevaar. Herinneringen komen terug als gevoelens, sensaties en emoties. En niet als een herkenbaar verhaal. Vandaar de bekend uitspraak van Bessel van der Kolk, the body keeps the score. Wanneer je wordt getriggerd slaat je amygdala alarm dat er gevaar is. De prefrontale cortex gaat uit. Je voelt alle emoties in je lijf en cognitief/bewust heb je hier geen vat meer op. Je reageert alsof het trauma in het hier en nu gebeurt en het lukt je niet meer om onderscheid maken tussen nu en toen.
Veelgehoorde opmerkingen van clienten zijn dan ook:
‘Ik weet het wel, maar het voelt niet zo”
“De angst overspoelt me ineens en ik begrijp niet waarom”
“Zo erg was het allemaal niet vroeger”
Welke klachten?
Omdat ontwikkelingstrauma is ontstaan in contact met andere mensen, je opvoeders, ervaar je juist problemen in relaties. Met vrienden, je partner, op je werk, misschien met je kinderen.
Wanneer een of meer van onderstaande klachten herkent, zou er sprake kunnen zijn van een trauma:
- emoties kunnen je ineens overweldigen
- je bent bang dat mensen je in de steek laten
- je voelt jezelf minderwaardig
- je voelt je vaak leeg en alleen, ook al zijn er mensen om je heen
- je hebt last van paniekaanvallen
- je gebruikt middelen om jezelf te verdoven tegen nare gevoelens of herinneringen
- je snijdt jezelf om nare gevoelens te onderdrukken
- je doet erg je best om gewaardeerd te worden door anderen
- je bent overdreven kritisch op jezelf
- je vindt het moeilijk om aandacht voor jezelf te vragen
- je houdt graag de controle
- je hebt last van schuldgevoelens
- je hebt het idee dat je er niet toe doet
- je zoekt aandacht en liefde bij “foute” mensen
- je denkt veel terug aan je verleden waardoor je overweldigd wordt door nare gevoelens
- je hebt het gevoel dat je niet volledig en vrij kunt leven
- je hebt sociale angst
- je reageert soms kinderlijk en met heftige emoties
- je hebt een ingewikkelde relatie met je ouders of opvoeders
- je doet erg je best om goed gevonden te worden
- je hebt moeite met spreken, je spraak blokkeert